Melek yatırım, yüksek net değere sahip bireylerden veya bu amaç doğrultusunda bir araya gelmiş bireylerin kurduğu şirketlerden, genellikle dönüştürülebilir bir kredi veya öz sermaye yatırımı şeklinde, erken aşama ve yeni kurulan şirketlere sermaye sağlanmasını içeren bir özel sermaye finansmanı türüdür.

1970’lerin sonunda batma tehlikesi ile karşı karşıya kalan tiyatroları belirli bir pay karşılığında batmaktan kurtaran iş insanlarına takılan “melek” lakabı ile büyüyen konsept, artık tüm dünyanın duyduğu bir yatırım ve finansman konseptine dönüşmüştür. Dolayısıyla ismini New York’un sanat merkezi Broadway’in tiyatrolarından alan melek yatırımcılık (İngilizce: angel investors), zamanla teknoloji ve girişim sektörünün olmazsa olmazı haline gelmiştir.

Bireysel melek yatırımcılar, risk sermayedarları gibi kurumsal yatırımcıların aksine tipik olarak kendi kişisel fonlarına yatırım yaparlar ve bu nedenle genellikle daha riskli girişimlere yatırım yapmaya daha isteklidirler. Melek yatırım konusunda kurumsallaşmış şirketler ise iletişime geçtikleri girişimcileri daha sıkı bir kontrole tabi tutup daha az riskli yatırımlar yapmaya meyledebilirler.

Her ne kadar bireysel ve kurumsal farklar olsa da, melek yatırımcılık hala yüksek riskli bir yatırım faaliyetidir ve melekler yatırımlarının bir kısmını veya tamamını kaybedebilir. Bu sebeple melek yatırımcıların ekonomi, finans ve yönetim alanında uzman kişiler olmaları ve yatırım yapacakları sektöre dair bilgi sahibi olmaları – veya en azından bilgi sahibi kişilere erişim şansları olmaları – tercih edilmektedir.

Melek yatırımcılığın hem yatırımcı hem de girişimci için oldukça değerli avantajları bulunmaktadır.

Melek yatırımcılık, girişimciler için, erken aşama şirketlere finansman sağlama aracı olarak son yıllarda giderek daha popüler hale gelmiştir. Bunun nedeni kısmen Google, Facebook ve Twitter gibi melek fon alan yüksek profilli girişimlerin başarısı ve melek yatırımcılığa medyanın artan ilgisidir.

Aynı zamanda girişimciler, halihazırda başarılı iş insanları veya melek yatırım için kurulmuş şirketlerden yatırım alarak kendi sektörlerinden veya farklı sektörlerden başarılı insanlarla bir araya gelme ve tanıdıkları bireylerin sayısını geliştirme, yani networking, imkanına sahip olabilmektedir. Bu, özellikle genç girişimciler için benzersiz bir fırsat olarak kendini göstermektedir.
Melek yatırımcılığın yatırımcı açısından ise yine önemli avantajları bulunmaktadır. Bunların belki de en önemlisi gelecek ve potansiyel vaat eden bir şirkete erken bir aşamada yatırım yapma olanağı, bu da şirketin başarılı olması halinde daha yüksek bir yatırım getirisi sağlamaktır. Başarılı tüm şirketlerin kurulurken kendilerine atfettiği değer ve kısa bir süre sonra ulaştıkları değer olumlu yönde farklılık göstermektedir, melek yatırımcılar düşük değerleme ile pay veya sözleşme sahibi olacakları şirketler sayesinde kazançlı yatırımlar yapma şansına erişecektir.

Aynı zamanda yatırımcı, halka açık bir şirkete yatırım yapmaya kıyasla şirkette daha fazla uygulamalı bir role sahip olma şansına erişecektir zira çoğu girişimci yatırımcı seçerken onların tecrübesine ve yönlendirmesine de ihtiyaç duymaktadır.

Elbette melek yatırımcılıkla ilişkili bazı riskler de vardır; şirket başarısız olursa yatırımınızı kaybetme olasılığı veya şirketin ek finansman turları artırması durumunda payınızın veya imtiyazlarınızın seyreltilmesi gibi sorunlar günümüz yatırımcı ekosisteminde kimi zaman görülebilmektedir. Ancak, birçok melek yatırımcı için potansiyel başarılar risklerden daha ağır basmaktadır – ve bu sebeple doğru yatırımcı ve doğru girişiminin buluşması çoğunlukla başarı hikayeleri ile sonuçlanmaktadır.

Melek yatırımcılık, hedeflerini belirlemiş fikir sahiplerini maddi ve manevi destek ile tanıştıran bir yatırım aracı olarak benimsenmekte ve bu modelin önemi son yıllarda giderek artmaktadır.

Örneğin 2020 yılında melek yatırımlar, bir önceki döneme göre {c4d669e5c52040bfb7adf93d75932de0e49adf940ce8a9e8d54ae3fd3bd012da}6’lık bir artışla 25,3 milyar dolara ulaşmıştır. Bu artış büyük olasılıkla piyasa koşullarının olumlu görünümünden ve finans sektörünün genç, heyecan verici teknolojik çözümlerine olan ilgisinin artmasından kaynaklanmaktadır. Yatırım miktarları ile birlikte melek yatırımcı sayısı da artma eğilimi göstermekte, sektöre ilgi duyan kişi sayısı giderek artmaktadır – önceki dönem 323.365 olan aktif yatırımcı sayısı {c4d669e5c52040bfb7adf93d75932de0e49adf940ce8a9e8d54ae3fd3bd012da}3,5 artarak 334.680 kişiye ulaşmıştır.

Dünyada giderek artan bu talep, proje aşamasına gelmiş girişimlere ve erken aşama şirketlere yatırım yapmaya yönelik ilginin çok yüksek olduğunu göstermektedir – ve bu ilginin geçtiğimiz iki sene içerisinde daha da artarak devam ettiği bildirilmektedir.

Türkiye’de aktif genç nüfusu ve yeniliğe meraklı dinamik yapısı sayesinde bu furyaya güçlü bir şekilde katlan ülkeler arasında yer almakta ve melek yatırım konsepti ülkemizde de geniş çevreler tarafından bilinen, saygı duyulan bir finans modeli haline gelmektedir.

Türkiye giderek büyüyen ve yeniliklere açık olan bir ekonomiye sahiptir – bu özelliklerinden dolayı da yabancı yatırımcılar için oldukça cazip bir seçenek olarak ön plana çıkmaktadır. Melek yatırımcılar Türkiye’nin ülkeye özel şartlarını bildiği için herhangi bir şirkete yatırım yapmadan önce durum tespiti yapmakta ve yatırımlarını değerli, dikkate değer şirketlere gerçekleştirmektedir.

Türkiye’deki melek yatırımcıların ilgisini çekebilecek bazı sektörler arasında her ne kadar başta teknoloji ve yenilenebilir enerji gelse de, sağlık hizmetleri, turizm ve altyapı yatırımları gibi alanlar da geniş melek yatırımcı desteğine erişebilmektedir bulunmaktadır.

Tıpkı tüm ülkelerde olduğu gibi, yatırım adresi olarak Türkiye’yi seçen melek yatırımcılar herhangi bir şirkete yatırım yapmadan önce hukuk ve finans danışmanlarına danışmakta, ayrıca, yerel ve uluslararası risklerin farkında olabilmek adına geniş çaplı Ar-Ge çalışmaları yürütmekte, yalnızca bu riskleri göze alabiliyorlarsa yatırım yapmaktadırlar.

Türkiye, aynı zamanda melek yatırımcılara kurumsal destek ve tanınırlık kazandırmaya çalışmaktadır. Türkiye Melek Yatırımcılar Derneği’ne göre, şu anda Türkiye’de 100’ün üzerinde melek yatırımcı bulunmaktadır ve yeni kurulan şirketlere toplam 100 milyon doların üzerinde yatırım yapılmıştır. Türkiye’de melek yatırımcılık genellikle risk sermayesi şirketleri veya bireysel yatırımcılar aracılığıyla yapılmaktadır. Türkiye’de melek yatırımcılar için, yatırım tutarının {c4d669e5c52040bfb7adf93d75932de0e49adf940ce8a9e8d54ae3fd3bd012da}50’sine kadarının vergilendirilebilir gelirlerinden düşülmesi de dahil olmak üzere bir dizi vergi teşviki bulunmaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti de yerli ve uluslararası melek yatırımcıları teşvik etmek için Türkiye Teknoloji Transfer Ofisi (TTTO) ve Türk Girişim Ajansı (TEA) gibi bir dizi program oluşturmuş.

Dolayısıyla hem dünyada hem Türkiye’de melek yatırımcılık, artık klasikleşen yatırım ve finansman yöntemlerinden biri halini almış, özellikle teknoloji ve enerji sektörlerinin vaz geçilmez bir parçası haline gelmiştir.